Hoe eDNA-onderzoek dé oplossing voor het Archeon was
Het Archeon wil groeien, waardoor een aantal aanpassingen aan het park noodzakelijk zijn. Equipe Adviseurs hielp het Archeon tijdens de voorbereidingen voor de werkzaamheden.
Het project
Museumpark Archeon heeft de wens om de komende jaren te groeien met 200.000 bezoekers per jaar. Om deze groei aan te kunnen zijn een aantal aanpassingen aan het park noodzakelijk. In de omgeving van het park leven namelijk veel beschermde diersoorten. Om erachter te komen of deze soorten leven in het gebied van de werkzaamheden voerden Team Ecologie ecologisch onderzoek (of flora en fauna onderzoek) uit. Voor dit onderzoek is een bijzondere techniek gebruikt: het eDNA-onderzoek.
De werkzaamheden
eDNA staat voor environmental DNA. Met eDNA is het mogelijk om diersoorten te detecteren zonder ze te vangen of zelfs waar te nemen. Dit kan dankzij buitencellige DNA of celresten die diersoorten afstoten. Door monsters te nemen kan dit DNA worden herkend.
eDNA is in het water nooit langer zichtbaar dan een maand. Als eDNA in een watermonster wordt aangetroffen, betekent dit dus dat de betreffende soort nog in het water aanwezig is of recentelijk is geweest. Buiten het water is deze methode niet goed te gebruiken, omdat eDNA op het land niet lang zichtbaar is. In de ideale situatie wordt de eDNA-onderzoek ingezet op negen locaties: drie met een lage soortdichtheid, drie met een hoge dichtheid en drie waar het soort afwezig is. Zo kan de trefkans worden ingeschat, waardoor het diersoort op tijd kan worden opgemerkt.
De voordelen van de eDNA-onderzoek een verhoogde trefkans, een kortere onderzoektijd lagere onderzoekskosten en een geringe verstoring van het soort en de natuurlijke habitat. Helaas kunnen niet alle parameters worden bepaald. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om uitspraken te doen over de dichtheid van het soort, leeftijd, geslacht of de conditie. eDNA-onderzoek is dan ook niet in alle gevallen te gebruiken.
Samen een kop koffie drinken?
Annemijn de Groot
Teamleider Ecologie
De oplossing
Voor het Archeon was eDNA-onderzoek een zeer goede onderzoeksmethode. Tijdens het onderzoek zijn watersamples genomen. De watermonsters zijn vervolgens geanalyseerd op de aanwezigheid van het DNA van de grote modderkruiper. En wat bleek? Het DNA is inderdaad gesignaleerd in één van de watergangen van het park. Zonder dit eDNA-onderzoek zou een intensief visonderzoek nodig zijn geweest. De inzet van het eDNA-onderzoek heeft de opdrachtgever veel tijd en geld bespaard.
Naast de grote modderkruiper kwamen andere zwaar beschermde soorten in het gebied voor. Extra onderzoek was nodig naar de aanwezigheid van platte schijfhoren, de rugstreeppad, de steenuil en de ringslang. Hiervoor is een sporenonderzoek uitgevoerd, zijn de watergangen onderzocht met schepnetten en loepen en is er microscopisch onderzoek uitgevoerd.
Meer weten over ecologisch onderzoek?
Annemijn de Groot
Teamleider Ecologie
